Mosart - Miejski Ośrodek Sztuki w Gorzowie Wielkopolskim

Wystawy

Jakub Ciężki / I love you but I’ve chosen darkness

Galeria BWA

Miejski Ośrodek Sztuki w Gorzowie Wlkp.

Jakub Ciężki

I love you but I’ve chosen darkness

16 maja (sobota) godz. 17.00

wystawa czynna do 14.06.2015

Jakub Ciężki. Urodzony w Lublinie w 1979 r. W latach 1998-2003 studia na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie. Dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa prof. Jacka Wojciechowskiego.
Mieszka i pracuje w Lublinie. Od ukończenia studiów systematycznie bierze udział w konkursach artystycznych, zdobywając liczne nagrody (najbardziej prestiżowa to Grand Prix 40. Biennale Malarstwa „Bielska Jesień 2011”). Jednocześnie regularnie wystawia i pracuje na macierzystym Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie. Ale podczas gdy inni "odcinaliby kupony” od kolejnych sukcesów, on z każdym kolejnym cyklem malarskim idzie o krok dalej, imponuje erudycją i lekkością z jaką porusza się w obrębie historii sztuki; rozwija warsztat. Ciężki maluje specyficzne martwe natury. Najbardziej pociąga go pejzaż industrialny – portretował kaloryfery, skrzynki na listy, wannę, drabinki z placu zabaw dla dzieci, ogrodzenia, rusztowania, dachy; wyjęte z kontekstu, często przedstawione na monochromatycznym tle pokazują proces odchodzenia od konkretnego przedmiotu w kierunku abstrakcji. Poprzez syntetyzm, skalowanie, kadrowanie, kompozycję, w której dominantami stają się rytmy, kierunki, energia tła Ciężki odbiera swoim przedstawieniom walor reprezentacji. Zgeometryzowane i “architektoniczne” obrazy artysty wywołują napięcie, grają ze świadomością widza, pokazując mu, co można odnaleźć pod powierzchnią rzeczy.

PERCEPCYJNA GIMNASTYKA
UWAGI O MALARSTWIE JAKUBA CIĘŻKIEGO
Jasper Johns powiedział kiedyś, że obraz nie powinien różnić się od innych przedmiotów, a jego rola miałaby polegać na tym, że staje się takim samym obiektem, jakim w przestrzeni wnętrza jest kaloryfer. Można powiedzieć, że Jakub Ciężki, ukończywszy w 2003 roku studia na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie, podszedł do stwierdzenia amerykańskiego malarza nieco subwersywnie i po prostu kaloryfer namalował. Subwersywność zaznacza się w tym przedstawieniu dlatego, że Ciężki malując obiekt nie czyni obiektu z obrazu samego, lecz pozostaje przy potencjale iluzji, a nawet – w pieczołowitości oddania wyglądu kaloryfera – zbliża się do tradycji trompe l'œil. Ponadto kaloryfer jest pochlapany białą farbą, która ścieka po jego żeliwnej strukturze, jakby ktoś zachlapał go w trakcie remontu, co z kolei uruchamia aspekty metamalarskie i stymuluje refleksję nad naturą obrazu. Przedstawienie kaloryfera, obok innych obrazów z lat 2002-2005 ukazujących przedmioty z otaczającej artystę realności takie jak drabina, stół, krzesło, wanna czy kosz na śmieci, wyraźnie zarysowuje cechy, które w twórczości Ciężkiego pojawiają się po dziś dzień. Są to z pewnością skłonność do wyboru takich motywów, które charakteryzują się własnym wizualnym rytmem i powtarzalnością elementów, jak np. żeberka kaloryfera czy szczeble drabiny, jak również ciekawa analiza sytuacji danego przedmiotu w przestrzeni zobrazowana na płaszczyźnie oraz w odniesieniu zarówno do jej dwuwymiarowości, jak i do formatu płótna i jego granic. Niewątpliwie można mówić także o inicjowaniu refleksji na poziomie meta, dotyczącej kondycji malarstwa, statusu farby, roli malarskiego gestu czy relacji obrazu do natury oraz o ciekawej grze z percepcją widza, który – konfrontowany z zazwyczaj dużymi dziełami Ciężkiego – psychomotorycznie doznaje ich całym ciałem. Pomimo rudymentarności ukazanych przedmiotów, wydawałoby się nawet ich rzekomej nieatrakcyjności dla malarza, obrazy artysty wywołują szeroko rozgałęziające się ciągi asocjacji, które biegną także do teorii i historii sztuki. Malowane w latach 2004-2005 skrzynki na listy, znane z klatek schodowych w blokach, można bowiem zestawić z płótnami Macieja Bieniasza z krakowskiej grupy Wprost, malowanymi w końcu lat 70. XX wieku. U Bieniasza w pracy bez tytułu z 1976 roku pojawiają się także motywy metalowej poręczy balkonu, osadzonej na niej telewizyjnej anteny i widocznego w tle napisu reklamującego hotel. Nieistotne – świadomie czy nie – Ciężki rozwinie ten typ malarskiego myślenia i na jego bazie wykreuje swój własny rozpoznawalny idiom obrazowy.
W 2006 roku powstaje liczna seria zatytułowana „Plac zabaw”, w której głównym motywem są drabinki, znane z jordanowskich ogródków. Ukazane konsekwentnie na jasnoróżowym tle wyłaniają się z niego swoimi haptycznymi strukturami, w których palecie barwnej dominują trzy podstawowe kolory malarskie: czerwony, niebieski i żółty, uzupełnione miejscami o zieleń. Ich konstrukcje są wprowadzane w kadr formatu w taki sposób, by zaskoczyć patrzącego ich kształtem i spenetrować iluzyjną przestrzeń obrazu daleko w głąb. Obiekty te zdają się przywoływać widza, by chwycił je dłońmi i wspiął się po nich, wnikając w przedstawienie, wabiące delikatną kolorystyką niczym miękka pościel czy sfera dzieciństwa. Z drugiej strony jednak zawieszenie ich w jasnym różu, skutkujące wrażeniem braku osadzenia na konkretnym gruncie i w jakimś rozpoznawalnym otoczeniu, nieco konfunduje i niepokoi, burząc poczucie bezpieczeństwa. W efekcie zastosowanych środków wyrazu powstają wizualne rytmy, prowadzące oko odbiorcy wzdłuż konstrukcji, które nieoczekiwanie działają jako oderwane od swoich codziennych funkcji autonomiczne obiekty wizualne odniesione do odwiecznego malarskiego napięcia przestrzeń – płaszczyzna. Gimnastyka z placu zabaw staje się gimnastyką percepcyjną.
Zainteresowanie strukturami z metalu kieruje w roku 2009 uwagę Ciężkiego na ogrodzenia i kraty, wskutek czego powstaje seria „To read between the lines” (O serii tej pisałam w tekście, publikowanym na łamach „EXIT”: Potencjał kraty / The Potential of Bars, w: „EXIT. Nowa sztuka w Polsce” 3 (91), 2012, s. 6216-6219.), rok później zaś na rusztowania. Motyw ten, eksploatowany w kilku pracach, przynosi artyście Grand Prix na Biennale Malarstwa „Bielska Jesień 2011”. W serii z rusztowaniami po raz kolejny powracają zaskakujący sposób kadrowania, fragmentaryzacja, nieokreśloność tła oraz dotykalność namalowanych konstrukcji w połączeniu z ich autonomią i bezużytecznością. Przestrzeń pomiędzy poszczególnymi elementami, podobnie jak we wcześniejszych płótnach z drabinkami i ogrodzeniami, gra bardzo istotną rolę, kreując aurę zawieszenia tych przedmiotów wszędzie i nigdzie zarazem oraz jakby pozbawiając je ciężaru i związków z siłami grawitacji. Mówiąc językiem Jacquesa Derridy te pozornie nieistotne miejsca pomiędzy „biorą odpowiedzialność” (Zobacz wypowiedź J. Derridy w rozmowie z H. Ronsem w: J. Derrida, Pozycje: Rozmowy z Henri Ronsem, Julią Kristevą, Jaen-Louis Houdebinem i Guy Scarpettą, tłum. A. Dziadek, wyd. II, Katowice 2007, s. 7.) i w znaczącym stopniu przyczyniają się do całościowego efektu, jaki obrazy te wywierają. Istotnym aspektem tych przedstawień są również chlapnięcia białą farbą, ukazane na metalowych rurkach i przypominające pomysł zastosowany już w obrazie z motywem kaloryfera z 2004 roku. Można więc powiedzieć, że tematyzowany jest sam proces malarski, związany zarówno z powstawaniem obrazu w pracowni Ciężkiego, jak i z malowaniem ścian, przy których mogło stać rusztowanie, pełniące swoją użyteczną funkcję w rzeczywistości – w ten sposób oba rodzaje malowania wchodzą ze sobą w dialog, nawiązując także chociażby do fascynacji malarzy amerykańskich czynnych w II połowie XX wieku, jak choćby Frank Stella czy Ad Reinhardt, narzędziami malarzy pokojowych i stosowanymi przez nich sposobami aplikowania farby.
Natomiast w serii „Haven't we met before?” (2012) Ciężki, kontynuując znamienne dla swojej twórczości kwestie, na pierwszy plan wysuwa zagadnienia związane z rolą cienia namalowanego przedmiotu i nietypowym oglądem, analizowanym na przykładach neonowych konstrukcji oglądanych od spodu czy od tyłu. Cień, który odegrał tak istotną rolę przy narodzinach malarstwa wedle mitu przekazanego przez Pliniusza Starszego w „Historii naturalnej”, a także kojarzony jako środek wyrazu podkreślający iluzyjność ukazanych obiektów, w obrazach Ciężkiego pojawia się w relacji do kraty, zbudowanej z nieregularnych trójkątów i trapezów, rysując pod nią ciemne linie. Paradoks polega jednak na tym, że przebieg cieni nie jest logiczny w stosunku do układu kraty, żyjąc zupełnie własnym życiem i podając w wątpliwość relację metalowej struktury ze źródłem światła. Padając blisko kraty, sygnalizuje także, że przestrzeń obrazu jest relatywnie płytka: być może za konstrukcją znajduje się ściana? Ponownie Ciężki kusi widza haptycznością prętów, ale studzi chęć ich dotknięcia brakiem logiki układu cieni, sugerując, że iluzja powstaje na płaszczyźnie i w znaczący sposób różni się od rzeczywistości. Widz, podobnie jak wobec obrazów z serii „To read between the lines”, czuje się uwięziony w konfrontacji z tymi zamykającymi i opresyjnymi kratami, w które wikła się mechanizm percepcji uruchamiany w każdym punkcie ciała odbiorcy. Osobliwa wydaje się również pozycja widza wobec obrazów z widzianymi od tyłu neonami. Ich odczytanie sprawia trudność, gdyż litery są odwrócone, a w centrum uwagi znajduje się podtrzymujący je stelaż, który zwykle dla oka pozostaje ukryty na rzecz eksponowania reklamowego, uwodzącego napisu. Ciężki – dosłownie i w przenośni – obnaża więc kulisy widzialności, pokazując rdzewienia i wnikając w to, co – parafrazując słowa Huberta Damischa – kryje się pod spodem malarstwa i rzeczywistości.
Obrazy, będące obecnie na warsztacie, Ciężki zatytułował „Blackout”, odnosząc się do zjawisk zaciemnienia i zamroczenia. Dominującą barwą stała się czerń, postrzegana zarówno jako czarna dziura, jak i jako (nie)barwa wywołująca wrażenie materialnej obecności na płaszczyźnie. Analogicznie jak w przypadku czarnych obrazów Ada Reinhardta kluczowym aspektem jest gra oświetleniem, która w rytmie poruszania się odbiorcy wyłania z obrazu fakturę matową lub połyskliwą, a percypujące oko nie może ustalić i zatrzymać wciąż zmiennego obrazu. Po raz pierwszy Ciężki przekracza też granice malarskiego gatunku na rzecz obrazów-obiektów ze szkliwionej ceramiki o idealnym, czarnym połysku, a także kreując wyzute z pierwotnej funkcji obiekty, wykonane z przekształconych drabinek z placu zabaw, do postawienia przed obrazami, wchodzące w dialog ze strukturami nakreślonymi czernią na płaszczyznach i inicjujące, tak typową dla malarstwa Ciężkiego, percepcyjną gimnastykę. Napięcie płaszczyzna – przestrzeń rozgrywane do tej pory tylko na płótnach wychodzi więc w trójwymiar, budując nokturnową przestrzeń, w której widz niejednokrotnie „potknie się” o próg (nie)widzialności.

Marta Smolińska

Jakub Ciężki
Urodzony w Lublinie w 1979r. W latach 1998-2003 studia na Wydziale Artystycznym UMCS w Lublinie. Dyplom z wyróżnieniem w pracowni malarstwa prof. Jacka Wojciechowskiego.
Mieszka i pracuje w Lublinie.

Wystawy indywidualne:
2015:
- I love you but I’ve chosen darkness, Galeria BWA, Gorzów Wielkopolski

2014:
- blackout, Bałtycka Galeria Sztuki, Ustka
2013:
- Lekcja geometrii, Muzeum Narodowe w Kielcach, Kielce
- blackout, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała
- blackout, Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Lublin
2012:
- Urodziny (akcja z Tomaszem Kulką), Galeria Propaganda, Warszawa
- Haven’t We Met Before?, Galeria Propaganda, Warszawa
- Sceny rodzajowe 2012 (wystawa z Tomaszem Kulką), Galeria Propaganda, Warszawa
2010:
- to read between the lines, BWA Sanok, Sanok
2009:
- to read between the lines, Lubelskie Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych, Lublin
2007:
- Malarstwo, Galeria Olympia, Kraków
- ZABAWnie, Galeria Promocyjna, Warszawa
2005:
- Istota Rzeczy, Galeria Promocyjna, Warszawa
- Malarstwo, Galeria „ES’, Międzyrzec Podlaski
- Malarstwo, Galeria Podlaska, Biała Podlaska
2003:
- Malarstwo, Galeria ZPAP „Pod podłogą”, Lublin

Wystawy zbiorowe:
2014:
- Najnowsze, Galeria Propaganda, Warszawa
- Ukryte znaczenia, Galeria Labirynt CH Plaza, Lublin
- Między sezonami, Galeria Propaganda, Warszawa
- Widmo, Galeria Propaganda, Warszawa
- Kompleksy i frustracje, Galeria Labirynt, Lublin
2013:
- Małe jest Wielkie, Galeria Propaganda, Warszawa
- Chłodne Spojrzenie, Galeria Salon Akademii, Warszawa
2012:
- Kompas Młodej Sztuki, Centrum Olimpijskie, Warszawa
- Dekonstrukcja utopii, Ośrodek Propagandy Sztuki, Łódź
- Ars Loci – obraz aktualny, Warsztaty Kultury, Lublin
- Ars Loci – obrazy z kolekcji, Galeria Lipowa 13, Lublin
2011:
- Meta – Biel, Freies Museum, Berlin, Niemcy
- 40. Biennale Malarstwa "Bielska Jesień 2011, Galeria BWA, Bielsko – Biała,
(Grand Prix oraz wyróżnienia redakcji „Artinfo.pl” i „Artluk”)
- Ukryte Przejawy Niecodzienności (10.09.2011), prywatna willa, Sanok
- No Budget Show 3, Galeria Kordegarda, Warszawa
- 50th Exhibition of Šiauliai Artists, Siauliai Gallery, Szawle, Litwa
2010:
- Artyści UMCS 2010, Galeria „Zajezdnia”, Lublin
- Muzeum Sztuki Zdeponowanej (projekt Roberta Kuśmirowskiego), Galeria Biała, Lublin
- PhotoCopyPaintings, BWA Sanok, Sanok
- No budget show 2, Warsztaty Kultury – Towot Squat, Lublin
2007:
- Młodzi Artyści – Młoda Sztuka, Galeria BWA Lublin, Lublin
- Pracownia 113 – prof. Jacek Wojciechowski i uczniowie, Galeria ZPAP „Pod podłogą”,
Lublin
2006:
- Wystawa pokonkursowa XXI Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie
- Gra – wystawa malarstwa Galerii Karowa, Centrum Olimpijskie, Warszawa
- 14 Wschodni Salon Sztuki, wystawa malarstwa – obchody 70-lecia ZPAP okręgu lubelskiego, Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie (Stara BWA), Lublin
- Autograf 2005 - Wystawa pokonkursowa, Zamek Lubelski, Lublin (I nagroda)
2005:
- Figuracja Odnowa” 13 Wschodni Salon Sztuki, Biblioteka Publiczna im. Hieronima Łopacińskiego w Lublinie (Stara BWA) , Lublin
- 7 Konkurs im. Eugeniusza Gepperta / 6 Krajowa Wystawa Malarstwa Młodych, BWA Awangarda, Wrocław
- Salon letni, Galeria Promocyjna, Warszawa
- Przeciwwaga – Wystawa prac studentów i wykładowców Kolegium Sztuk Pięknych w Kazimierzu Dolnym, Podziemia Kamedulskie, Warszawa
- Finał konkursu Art.&Business na Obraz Roku 2004, Pałac Królikarnia – Oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, Warszawa
2004:
- Finał Konkursu Fundacji im. Franciszki Eibisch 2004, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa (Grand Prix)
- Wystawa pokonkursowa Triennale Malarstwa Częstochowa 2004, II Ogólnopolski Konkurs im. Mariana Michalika na Obraz dla Młodych Malarzy; Muzeum Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu 2005, Częstochowa, Wrocław
- Wystawa pokonkursowa 20 Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie
- Wystawa pokonkursowa VII Jesiennego Salonu Sztuki, Ostrowiec Świętokrzyski, 2004
- Wystawa pokonkursowa Autograf 2003, Zamek Lubelski, Lublin (I i II Nagroda)
2003:
- Konkurs Prezydenta RP na najlepszy dyplom uczelni artystycznych w dziedzinie sztuk plastycznych, Muzeum plakatu w Wilanowie, Warszawa
2002:
- Wystawa studentów z pracowni prof. Jacka Wojciechowskiego, Galeria „Mat-Mart”, Lublin
1999:
- Wystawa poplenerowa Antibes, Chatka Żaka, Lublin

Nagrody i stypendia:
2014:
- Stypendium artystyczne Prezydenta Miasta Lublina na rok 2015
- Zgłoszony do Paszportów Polityki 2014
2013:
- Stypendysta Ministra Kultury w programie stypendialnym Młoda Polska 2013
2012:
- Zgłoszony do Paszportów Polityki 2012
2011:
- Zgłoszony do Paszportów Polityki 2011
- Wyróżnienie Prezydenta Lublina za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej
- Grand Prix na Biennale Malarstwa „Bielska Jesień 2011”, Galeria BWA, Bielsko – Biała
- Wyróżnienia redakcji „Artinfo.pl” i „Artluk” na Biennale Malarstwa „Bielska Jesień 2011", Galeria BWA, Bielsko – Biała
2006:
- I nagroda w konkursie „Autograf 2005” na Zamku Lubelskim
2005:
- Finalista konkursu Art&Business na „Obraz Roku 2004”, Warszawa

2004:
- Grand Prix w Konkursie Fundacji im. Franciszki Eibisch, Muzeum Narodowe w Warszawie
- Stypendium Marszałka Województwa Lubelskiego na rok 2004;
- I nagroda J.M. Rektora UMCS w konkursie „Autograf 2003” na Zamku Lubelskim
- II nagroda regulaminowa w konkursie „Autograf 2003” na Zamku Lubelskim
2003:
- Nagroda rektorska za najlepszy dyplom Wydziału Artystycznego UMCS w 2003 roku

Prace w kolekcjach w kraju i za granicą.